5 دلیل که چرا منتظر جشنواره ونیز 2020 هستیم - مسافرت رو

با ما همراه باشید و با تور ایتالیا از به بهترین کشور اروپا سفر کنیم و در شهرهای ونیز، فلورانس و رم بگردیم و بناهای تاریخی این کشور تاریخی را از نزدیک ببینیم.

جشنواره ونیز بی تردید یکی از مهم ترین و بهترین رویدادهای سینمایی سالیانه است که سینمادوستان و فیلم سازان بسیاری را گردهم می آورد و فیلم های قابل توجهی را کشف و معرفی می نماید. این جشنواره از سال 1932 شروع به کار نموده است و امسال هفتاد و هفتمین دوره آن از 12 تا 22 شهریور برگزار می گردد. جشنواره ونیز 2020 نخستین جشنواره سینمایی بین الملی تراز اولی است که پس از شیوع کروناویروس به صورت حضوری برگزار می گردد و به همین خاطر سینمادوستان زیادی در سراسر دنیا برای شروع آن هیجان زده هستند، اما این موضوع تنها دلیل جذابیت مضاعف جشنواره امسال نیست، بلکه دلایل دیگری برای این شور هیجان وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

• 10 فیلم برتر برنده شیر طلای جشنواره ونیز در قرن بیست و یکم

1. با جشنواره ونیز 2020 به جنگ کرونا می رویم

آلبرتو باربارا دبیر باسابقه جشنواره ونیز چند ماه قبل اظهار داشت مسئولین برگزاری این رویداد قصد دارند جشنواره امسال را به صورت حضوری برگزار نمایند؛ زیرا لغو تمام رویدادهای سینمایی مهم را به ضرر سینما و دنیای هنر می دانند. همه گیری کرونا بر سه جشنواره مهم سینمایی اروپایی امسال میلادی تاثیر گذاشت.

جشنواره برلین 2020 در نخستین روزهای شیوع این بیماری برگزار گردید و به همین خاطر بعضی از منتقدین و تماشاگران همیشگی این گردهمایی سینمایی برای حفظ سلامت خود از حضور در جشنواره امتناع کردند. از سویی دیگر هیئت انتخاب فیلم های حاضر در جشنواره برلین 2020 آنقدر کج سلیقگی به خرج داده بودند که از میان انبوه فیلم های حاضر در بخش های مختلف این جشنواره آلمانی به سختی می توانستیم دو یا سه فیلم خوب پیدا کنیم. در اردیبهشت ماه کرونا با شدت در سراسر دنیا شیوع پیدا می کرد و مسئولان جشنواره کن را مجبور به لغو کامل برگزاری این رویداد کرد. تمامی این اتفاقات باعث شده است امسال بیش از هر زمان دیگری برای شروع جشنواره ونیز هیجان زده باشیم تا بتوانیم بخشی از بهترین فیلم های سینمایی آماده اکران در سراسر دنیا را بشناسیم؛ چون ونیز آخرین جشنواره مهم سینمایی اروپایی باقی مانده از سال 2020 است.

مسئولان ونیز 2020 قصد دارند با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی تا حد ممکن سلامت افراد حاضر در جشنواره را تامین نمایند. همچنین هنرمندانی که به دلیل محدودیت های موجود قادر به حضور در ایتالیا نیستند، می توانند به وسیله ارتباط ویدیویی با خبرنگاران و تماشاگران گفت وگو نمایند.

2. منتظر چه فیلم ها و کارگردان هایی هستیم؟

جشنواره های سینمایی مهم گاهی اوقات فیلم های غیرمنتظره و جالب توجه ای را پیش روی سینه فیل ها قرار می دهند. فیلم هایی غیر انگلیسی زبان که اگر در این جشنواره ها دیده نمی شدند، کمتر سینمادوستی پیروز به دیدن آن ها می شد یا گاهی اوقات شاهد کشف یک فیلم ساز جوان توسط این قبیل رویدادهای سینمایی هستیم که ما را با فیلم های شان شگفت زده می نمایند. در این بخش بر اساس سابقه کارگردان ها و آنچه تا به امروز از فیلم های حاصر در بخش اصلی مسابقه دیده ایم به 3 فیلمی می پردازیم که حسابی منتظر اکران و مشاهده بازخوردهای آن ها هستیم.

کو وادیس، آیدا؟/?Quo Vadis, Aida

کو وادیس، آیدا؟ جدیدترین ساخته یاسمیلا ژبانیچ است که او را بیشتر به خاطر فیلم تحسین شده گرباویتسا به خاطر می آوریم. فیلم سازی که مفهوم انسان دوستی و برابری بیش از هر مسئله دیگری در آثارش مشهود است. کو وادیس، آیدا؟ قرار است ما را باری دیگر به دل نسل کشی های ارتش جمهوری صرب بوسنی ببرد و بخشی از حقایق دهه سرانجامی قرن بیستم در سرزمین صرب ها و بوسنیایی ها را روایت کند. چرا منتظر اکران این فیلم در جشنواره ونیز هستیم؟ به این خاطر که با فیلم جدیدی از یک فیلم ساز اروپایی دغدغه مند روبرو ایم که پیش از این توانایی های خود را در تصویرگری چنین روایت هایی اثبات نموده و پیروز به دریافت جوایز معتبری همچون خرس طلایی جشنواره برلین شده است. ژبانیچ میخواهد در این فیلم بر اساس داستان واقعی گره خوردن وجدان انسانی و عشق به عزیزان را در بسر دنیایی خشن و تاریک نشان دهد.

خورشید/The Sun

آیا مجیدی با خورشید می تواند دومین شیرطلایی سینمای ایران و اولین جایزه خود از جشنواره ونیز را کسب کند؟ باور کنید شانس پیروزیت او با خورشید برای دستیابی به این افتخارات زیاد است. فیلم های مجیدی اغلب پیرامون طبقه فرودست و مصائب آن ها گذشته اند و هرگاه او از زاویه دید بچه ها و نوجوانان به این مسائل نگاه نموده است، توانسته فیلم های قابل توجه ای خلق کند.

خورشید بعد از فیلم ناپیروز آن سوی ابرها باری دیگر مجیدی را به دنیای سینمایی خاص خودش باز گرداند. در اینجا پسر 12 ساله ای به نام علی را در راس قصه داریم که به یاری سه دوست خود سعی دارد در ازای دستمزدی مناسب برای یک فرد سودجو یک گنج تاریخی را از زیر مدرسه ای به نام خورشید خارج کند. با توجه به بازخوردهایی که این فیلم در جشنواره فجر سال گذشته کسب کرد و با در نظر دریافت اقبال خوب فیلم های پیشین مجیدی در نزد منتقدین و سینمادوستان، بسیار منتظریم تا ببینیم خورشید در راستا دست یابی به شیرطلایی تا کجا پیش می رود.

شبانه/Notturno

جشنواره ونیز 2020 در بخش مسابقه اصلی از خلاء وجود یک کارگردان سرشناس رنج می برد. مثلا در سال های اخیر فیلم سازانی مانند گی یرمو دل تورو و کوارون در این رویداد حضور داشتند و فیلم جدید چنین کارگردان هایی به تنهایی برای برانگیختن حس کنجکاوی بسیاری از سینه فیل ها کافی است. شاید بتوان جانفرانکو رزی را مطرح ترین فیلم ساز حاضر در بخش مسابقه جشنواره امسال دانست. مستندساز ایتالیایی که در سال 2013 با سکرو جی.ئه ره.آ توانست شیرطلایی را از آن خود کند و با مستند بعدی اش یعنی آتش در دریا پیروز به دریافت خرس طلایی جشنواره برلین 2016 شد. رزی با فیلم مستند شبانه میخواهد سری به جنگ های خاورمیانه طی سال های اخیر بزند و بخشی از آثار مخرب نزاع های بی سرانجام درون کشورهای لبنان، سوریه و عراق را به تصویر بکشد. بسیاری از سینمادوستان منتظر نمایش شبانه هستند تا ببینند اثر جدید جانفرانکو رزی چه کیفیتی دارد و آیا می توان از الان یکی از مدعیان اصلی جایزه بهترین فیلم مستند در مراسم های فصل جوایز پیش رو را شناخت یا خیر.

از دیگر فیلم های کنجکاوی برانگیز حاضر در بخش اصلی می توان به فیلم سرزمین خانه به دوش به کارگردانی کلوئی ژائو و با بازی فرانسیس مک دورمند (بازیگر اسکاری فیلم سه بیلیبورد خارج از ابینگ، میزوری) به همراه فیلم همسر یک جاسوس به کارگردانی کیوشی کوروساوا اشاره نمود.

3. چه خبر از فیلم های ایرانی و بخش های خارج از مسابقه؟

امسال سینمای ایران 3 نماینده در جشنواره فیلم ونیز دارد. علاوه بر خورشید که در بالا به آن پرداختیم، فیلم های جنایت بی دقت و دشت خاموش به ترتیب به کارگردانی شهرام مکری و احمد بهرامی نیز در بخش افق ها به نمایش درمی آیند. 7 سال پیش شهرام مکری با ماهی و گربه توانست جایزه بخش افق های ونیز را به خود اختصاص دهد و در سال 2017 نیز وحید جلیلوند جایزه بهترین کارگردانی و نوید محمدزاده جایزه بهترین بازیگر مرد این بخش از جشنواره ونیز را کسب کردند تا بتوان گفت طی یک دهه اخیر ایرانی ها عملکرد خوبی در بخش افق ها داشته اند. جنایت بی دقت در روز 18 شهریور و دشت خاموش در روز 13 شهریور نمایش داده خواهند شد. همچنین این دو فیلم به صورت آنلاین نیز برای تعداد محدودی تماشاگر اکران می گردد.

در بخش خارج از مسابقه جشنواره ونیز همیشه آثار درخور توجه و خوبی حضور داشته اند، اما امسال دست ایتالیایی ها در این زمینه مانند سال های گذشته پر نیست و فیلم های کوتاه صدای انسانی از آلمودوار و گل ها، گل ها، گل ها! از لوکا گوادانینو مهم ترین فیلم های بخش خارج از مسابقه هستند.

گل ها، گل ها، گل ها! درواقع یک مستند کوتاه پیرامون همه گیری کرونا و قرنطینه است و دلیل اینکه آن را اثری کنجکاوی برانگیز می دانیم، تعریف و تمجیدهای آلبرتو باربارا از این فیلم است. او جدیدترین ساخته گوادانینو را اثری خلاقانه و جدا از جریان فیلم سازی رایج خوانده است. اما ماجرا برای فیلم کوتاه صدای انسانی حسابی متفاوت است، این فیلم برداشتی از نمایشنامه تک پرده ای صدای انسانی اثر ژان کوکتو به شمار می رود.

داستان درباره آخرین مکالمه تلفنی زنی با معشوق خود است. مرد می خواهد با زن دیگری ازدواج کند و این اتفاق برای شخصیت اصلی نمایشنامه دردناک است. در لایه های زیرین این داستان نگاه سنتی خانواده های فرانسوی درباره ازدواج به نقد کشیده می گردد. تیلدا سوینتن بازیگر انگلیسی برنده جایزه اسکار که امسال به پاس یک عمر فعالیت هنری از جشنواره ونیز شیر طلایی افتخاری دریافت خواهد نمود، یکی از بازیگران فیلم صدای انسانی است. همچنین ممکن است فیلم تریلر بدو پنهان شو بجنگ به کارگردانی کایل رنکین به یکی از آثار قابل تامل خارج از مسابقه جشنواره ونیز 2020 تبدیل گردد.

4. ونیز با رنگ و بویی زنانه

طی سال های اخیر با اوج گیری جنبش هایی همانند من نیز شاهد مطالبه گری سینمادوستان از جشنواره های مختلف پیرامون نسبت مردان و زنان فیلم ساز حاضر در این رویدادها بودیم. حتی گاهی اوقات به بعضی کارگردان ها و فیلم نامه نویسان مرد خرده گرفته شد که چرا تعداد شخصیت های زن در آثار آن ها کم است، یا دیالوگ های کوتاهی برای آن ها نوشته شده است! اما با هیچ ملاک و معیاری نمی توان جشنواره ونیز 2020 را رویدادی خواند که در آن حق و صندلی زنان توسط مردان اشغال شده باشد. اغلب داوران بخش رقابتی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز را زنان تشکیل می دهند. کیت بلانشت ریاست هیئت داوران را برعهده دارد و در کنار او جوآنا هاگ کارگردان فیلم یادگاری، ورونیکا فرانتس و لودواین سانیه سه عضو زن دیگر حاضر در هیئت داوران را تشکیل می دهند.

با اینکه اسم کارگردان هایی همچون یاسمیلا ژبانیچ در میان کارگردان های زن این دوره به چشم می خورد، اما فعلا نمی توان قضاوت کرد که آیا ترکیب هیئت داوران باعث افزایش تعداد کارگردان های زن در بخش مسابقه اصلی شده است یا کیفیت فیلم های ارائه شده توسط این کارگردان ها قابل توجه بوده است. اما به طور کلی جشنواره ونیز 2020 رنگ و بویی زنانه دارد و دو شیر طلایی افتخاری این دوره نیز قرار است به دو هنرمند زن اهدا شوند.

5. رابطه ونیز و فصل جوایز

بیشتر فیلم های برنده شیر طلایی در اوایل دهه گذشته به توفیق چندانی در فصل جوایز دست پیدا نکردند، اما طی چند سال اخیر فیلم هایی که در جشنواره ونیز خوش درخشیده اند در فصل جوایز نیز بسیار مورد توجه منتقدین قرار گرفته اند. مثلا فیلم رما به کارگردانی کوارون توانست سه جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم خارجی زبان و بهترین کارگردانی را مال خود کند یا فیلم شکل آب به کارگردانی دل تورو پیروز شد چهار جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را تصاحب کند. در نتیجه برندگان مهم ترین جوایز ونیز 2020 می توانند به کسب جوایز مهم دیگری در ماه های آینده امیدوار باشد.

همچنین بازخوردهای بخش مسابقه ی این رویداد می تواند بر انتخاب فیلم ارسالی ایران به اسکار 2021 اثرگذار باشد. سینمای کشورمان می بایست تا چندی دیگر هیئت انتخاب خود برای برگزیدن فیلم ارسالی به مراسم اسکار سال آینده را معرفی کند و آن ها مناسب ترین گزینه برای رقابت در شاخه بهترین فیلم بین المللی (خارجی زبان سابق) اسکار را انتخاب نمایند. اما به دنبال شیوع کرونا و تعطیلی سینماها، در سال 1399 فیلم مناسبی در سینماهای کشورمان اکران نشده است، به همین خاطر بسیاری از سینمادوستان معتقدند در صورت پیروزیت فیلم خورشید در جشنواره ونیز 2020 این فیلم با تجربه یک اکران محدود طی ماه های پیش رو می تواند به عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی گردد.